Erdi Aroan noblezia popularitate handia izan zuen: nobleziak edota kalean albisteak ematen zituzten itsuek (“Romances de Ciego”) jotzen zuten. Marinelek ere jo ohi zutela jakin da, eta hauen joan etorriei esker hedatu zen instrumentu honen erabilera Euskal Herrian (trikitixa –akordeo diatonikoa—bezala). Gaur egun, Frantzia iparralde eta gaskoinian jende ugarik jotzen du, eta Espainian Galizia da, batez ere, tradizioa hoberen gorde izan dueña.
Frantzian “Vielle à roue” izenaz ezagutzen da, eta bere itzulpena “gurpildun viola” da. Izenak ederki deskibatzen du funtzionamendua, izan ere, gurpila violaren arku gisa funtzionatuko luke, eta teklatuak, aldiz, violaren diapasoi bezala. Gurpilak sokak igurztziz lortzen da instrumentuaren hotsa. 3 soka mota desberdin igurtz ditzake gurpilak: soka melodikoak (teklatuarekin notak aldatzen zaizkie), bordoiak (nota konstanteak dira) eta soka erritmikoak (“txakur” formako zubi mugikor baten bibrazioaz lortzen den “txak” soinu perkusiboa ateratzen dute)
Luthier: Jaime Rebollo (Pontevedra, Galizia)